indischmonument.nl

We kennen allemaal plekken waar mensen op bepaalde momenten samenkomen om te gedenken. Het Nationaal Monument op de Dam tijdens 4 mei. Het Nationaal Monument Slavernijverleden tijdens Ketikoti. Maar hoe herdenk je online? Hoe vertaal je het monumentgevoel naar een website? Hoe maak je een digitáál monument? Met die uitdaging klopte de Stichting Nationale Herdenking 15 Augustus 1945 bij ons aan.

Nationale Herdenking 15 augustus
15 Augustus 1945 markeert het formele einde van de Tweede Wereldoorlog. Het is de dag dat Japan capituleerde. Elk jaar organiseert de stichting een herdenking van deze gebeurtenis bij het Indisch Monument in Den Haag. Herdacht worden alle slachtoffers die tijdens de oorlog in het voormalig Nederlands-Indië zijn omgekomen. De ceremonie wordt live uitgezonden door de NOS. Aanwezig zijn ministers, de voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer, ambassadeurs, generaals, duizenden mensen die Nederlands-Indië na de oorlog hebben moeten verlaten en wier verhalen vaak verzwegen zijn, plus hun familieleden en een groeiende groep jonge geïnteresseerden. De Nationale Herdenking op 15 augustus helpt de twee miljoen Nederlanders met een Indisch familieverhaal hun diverse identiteit te ontdekken.

Virtueel herdenken
Het idee van Stichting Nationale Herdenking 15 Augustus 1945: naast de fysieke plechtigheid en de gedenkplaats in Den Haag ook iets maken om onlíne te herdenken. Een virtuele plek die aanvoelt als een toegankelijk, modern monument. Een plek van bezinning en reflectie, maar ook van verbinden en verhalen delen. Het hele jaar door, zoals er ook het hele jaar door bloemen bij het Indisch Monument gelegd worden.

indischmonument.nl
Die uitdaging zijn we samen met designbureau Fabrique aangegaan. We hebben een digitale vorm van herdenken bedacht met als middelpunt de Melati, de Indische jasmijn. De bloem, geïntroduceerd in 2005, is in korte tijd omarmd als symbool van respect, betrokkenheid en medeleven. Op indischmonument.nl kunnen bezoekers hun verhalen delen door een persoonlijke Melati achter te laten. Een eigen ervaring, een herinnering aan dierbaren, een aandenken aan slachtoffers. Door de vele Melati's te combineren met historisch beeld- en filmmateriaal groeit de website uit tot een levend monument. Een monument dat niet zwaar en statig overkomt, maar licht en levendig.

Organische vorm
Dat hebben we bereikt door de Melati's samen te laten komen in de organische vorm van een bloem. Op de bloem worden alle toegevoegde Melati's getoond als kleine stippen. Subtiele animaties accentueren het levendige karakter van het herdenkingsmonument. En de vorm benadrukt hoezeer alle ervaringen, verhalen en gebeurtenissen verbonden zijn met elkaar.

Verbondenheid
Die connectie komt tot stand, doordat we door de hele site drie niveaus met elkaar verweven: de persoonlijke Melati's die mensen kunnen toevoegen, gecureerde verhalen van de organisatie zelf, en historische gebeurtenissen (thema's). Zo blijken persoonlijke omstandigheden verbonden te zijn met andere mensen en ervaringen. En blijkt herdenken een gezamenlijke zaak.

Gecureerde verhalen en historische gebeurtenissen
Voor de gecureerde verhalen en historische gebeurtenissen zijn honderden foto's, filmpjes, interviews en verdiepende teksten verzameld. Het beeld- en filmmateriaal is deels in opdracht gemaakt van de stichting en deels afkomstig van openbare beeldbanken. Deze content dient als context voor de persoonlijke Melati's.

Melati's
Het doel van het Virtueel Indisch Monument is om een levendig web van Melati's te laten ontstaan. Iedereen kan een Melati achterlaten. Het toevoegen van een naam en een korte beschrijving voldoet om een persoonlijk aandenken op te laten gaan in de bloem met alle Melati's. Een slimme taggingmethode koppelt woorden uit de Melati's automatisch aan relevante verhalen en thema's, waardoor kruisverbanden ontstaan. Zo zorgen we ervoor dat gedeelde herinneringen onderdeel worden van een groter verhaal.

Exploratieve interface
Bezoekers van indischmonument.nl kunnen op de bloem persoonlijke Melati's, gecureerde verhalen én historische thema's ontdekken. Een zoekfilter maakt het mogelijk om te focussen op een specifiek type content. Naast vrij exploreren en filteren kan de content ook chronologisch bekeken worden. Om meer beleving en emotie aan deze modus toe te voegen hebben we in plaats van een simpele tijdbalk een aaneengeschakeld beeldverhaal gemaakt. Al scrollend door de geschiedenis, 'vliegt' de bezoeker langs de jaartallen, waarbij zij de content op zich af ziet komen in de vorm van grote foto's. Op welke manier het digitale monument ook wordt bezocht, steeds blijkt hoe rijk het is aan persoonlijke en historische verhalen.

Mobiel, toegankelijk en publiekelijk
Met een aparte navigatie hebben we ervoor gezorgd, dat indischmonument.nl ook op mobiel werkt. Tijdens de Indië Herdenking op 15 augustus kunnen mensen dus ter plekke hun eigen Melati toevoegen. Bovendien hebben we vanaf de start van het ontwikkelproces nagedacht over de toegankelijkheid van de website. Daardoor is navigeren met screenreader of toetsenbord mogelijk, ondanks de complexe animerende en interactieve elementen. Tot slot hebben we er rekening mee gehouden, dat de website in de basis voldoet aan de eisen van Linked Open Data. De data is dus niet opgesloten in een silo maar publiekelijk herbruikbaar, wat goed is voor een eventuele vervolgfase.

Bijzonder project
Uit indischmonument.nl blijkt hoezeer internet een gedenkwaardig platform kan zijn voor persoonlijke verhalen. Al tijdens de ontwikkeling beseften we dat we aan een bijzonder project bezig waren - een van de redenen waarom we veel van onze eigen Passietijd in extra features hebben gestoken. Neem dus vooral een kijkje op dit online herdenkingsmonument met z'n indrukwekkende en leerzame verhalen!